In een teamtraining wordt mij vaak gevraagd: ‘Waarom is het belangrijk dat wij ons persoonlijke verhaal vertellen?’ Of: ‘Waarom moeten we terug naar de ellende? Het is toch veel prettiger om het over leuke dingen te hebben?’
‘Waarom neem je genoegen met het golfje? Open de oceaan!’ denk ik dan. Als je alleen naar de leuke dingen kijkt, dan is er een deel van jou dat structureel niet meedoet. Onbenut potentieel. Zonder dat deel kun je niet volledig in je kracht gaan staan, ook niet op je werk.
In een team waar vakmanschap voorop staat en mensen bevlogen zijn over de inhoud van het werk, krijg ik deze vragen en opmerkingen vaker. Communiceren met elkaar over de inhoud van het werk en over werkprocessen geeft veiligheid. Het is gebaseerd op ratio en feiten: Zo zit het in elkaar. Dit hebben we afgesproken. Dat hebben we gedaan. Daar mogen we elkaar op aanspreken (en eventueel afrekenen).
Maak contact met de onderstroom
Als de zaken echter niet goed lopen en processen en procedures stagneren, dan kijken mensen vaak niet naar waar het in de interactie vastloopt. Het proces en de procedures worden aangepast als sleutel voor succes. En dat is niet altijd genoeg. Sterker nog, het leidt vaak tot nog meer (onnodige) bureaucratie. Wat weer leidt tot extra vertraging en frustratie op het werk. Gevolg is dat projecten opnieuw stagneren en het team niet waarmaakt.
Wil je echt stappen maken met je team, en onbenut potentieel vrijmaken, maak dan met elkaar contact met de onderstroom. En daar steekt het Ego de kop op. Voor het Ego is het onveilig op die manier contact met elkaar te maken. Nog voor mensen zich daar echt bewust van zijn, heeft het Ego al geëvalueerd of tegen elkaar uitspreken wel een goed idee is. Je weet van tevoren niet hoe de ander jouw ervaring ontvangt. Misschien wordt degene wel boos of maak je het met het uitspreken erger of krijg je door het te delen niet wat je graag zou willen. Het Ego maakt de onderstroom in samenwerking het liefst meteen dicht.
Deel wat je innerlijk ervaart
Wat het Ego bedenkt dringt wel meteen tot mensen door. Het Ego uit bezwaren, gaat in de verdediging of in de aanval. Het is het Ego die de vraag stelt: ‘Waarom terug naar de pijn van vroeger?’ Bij zo’n vraag maakt het dan niet zoveel uit wat je antwoordt. Het Ego wil geen echt antwoord op de vraag. Het enige doel van de Ego is het voorkomen dat we naar dat innerlijk gebied gaan waar de pijn zit, waar we kwetsbaar zijn. Maar daar zit wel het onbenut potentieel in mensen, en dus ook in teams. Daar zit de mogelijkheid uit de stagnatie te komen en waar te gaan maken met elkaar.
Wat er in mensen gebeurt geeft een schat aan informatie. Als je zelf merkt dat je een enorme weerstand hebt om je verhaal te vertellen tegen je collega’s, zeg dan ‘Ik ervaar weerstand’, want dat is interessant. Waarom heb je er geen zin in? Wat zit erachter? Als je eerlijk antwoord op deze vragen geeft, dan deel je wat je innerlijk ervaart. Wat er echt is. Dat verdiept het contact met anderen en je wordt zelf zichtbaar. Eerst voor jezelf, en als je deelt ook voor de ander.
De informatie die gedeeld wordt is essentieel voor groei. Informatie over hoe het echt gaat op het werk. Waarom de boel op bepaalde momenten stagneert. Hoe mensen er echt in zitten. Wat ze tegenhoudt om mee te werken. Wat ze nodig hebben om aan te sluiten. Maar ook waar hun kracht zit, waar ze blij van worden, waar ze graag meer van willen. Maar dan moet iedereen wel naar zichzelf willen kijken. En dat is cruciaal voor het hele team, de medewerkers én de leider, soms is de leider de voorloper hierin, soms de medewerker. Het is makkelijker als de leider ermee begint en dit proces ook faciliteert.
Toestemming om te voelen
Toegang hebben en elkaar toegang geven tot deze laag gaat de kracht van de voortgang bepalen. Als er ruis zit op de lijn, kunnen mensen elkaar niet verstaan. Als mensen niet open samenwerken, dan kunnen ze niet in volle vaart vooruit. Als complimenten en kritiek niet worden gegeven, als performance en non-performance niet worden gedeeld, en als ook niet wordt gedeeld wat het met hen en anderen persoonlijk doet, dan zal uiteindelijk de samenwerking stagneren. Hoe goed het team ook is op de inhoud en op het proces.
Het vermogen om ook op een dieper niveau met anderen te delen, dus niet alleen op het niveau van de feiten, de inhoud en wat jij vindt, maar ook het niveau wat je persoonlijk ervaart, gaat het verschil maken in de toekomst.
Toegang tot de onderstroom heeft maar één ding nodig: jouw toestemming om te mogen voelen. Om kwetsbaar te zijn. Om onveilig te zijn. Om geraakt te zijn. Om gefrustreerd te zijn. Gevoel wil gevoeld worden. En niet alleen maar thuis.
Durf te delen
Als je als leider je gevoel als interessante informatie beschouwt, gaat er een wereld voor je team open. Dat geldt ook als je medewerker bent. In beide gevallen kunnen anderen leren van jou en vice versa. Het voegt toe aan jouw vakmanschap en het vakmanschap van anderen. Je verbindt van mens tot mens en niet van functie tot functie.
Dat kan alleen als je durft te delen. Als je durft te kijken naar hoe pijn uit het verleden patronen in je vormen. Hoe deze patronen zich herhalen in het hier en nu. Waar niet alleen jij, maar ook anderen last en profijt van hebben bij het samenwerken in het team. Daarom is het voor iedereen belangrijk om het verleden, je persoonlijke vorming, te kennen en te beseffen wat je in het hier en nu herhaalt. Hoe je anderen en jezelf daarmee belast op het werk. Of niet. Geleerde en doorleefde lessen kunnen ook heel inspirerend zijn en anderen aanzetten tot verandering.
Als je de persoonlijke vorming van je collega kent, krijg je begrip voor de reactiepatronen van de ander. Je begrijpt waar het vandaan komt en je kunt gedrag makkelijker plaatsen. Dat wil niet zeggen dat je dan gedrag wat je als onprettig ervaart gaat vergoelijken. Ga het maar aan met de ander. Om er samen van te leren en vrij te worden. Als leider maak je hierin het verschil door dit proces in je team te faciliteren en zelf ook open te zijn. Echt open!
Een golfje heeft nauwelijks invloed, een oceaan wel!
Als je je openstelt voor wat er in jou gebeurt en wat de ander in jou oproept en je gaat dat delen, dan verdiep je in het hier en nu de samenwerking. Je geeft alles wat je hebt en je kunt samen op verdiepend onderzoek: hoe zit ik in elkaar, hoe zit jij in elkaar, wat leren we samen, waar schuren we? Wat waardeer ik aan jou? Hoe kunnen we elkaar echt versterken? Met als doel dat je samen meer kunt bereiken en meer impact hebt. Soms is het goed om even stil te staan om te kunnen versnellen. Als je persoonlijke geraaktheid, positief en negatief kunt gebruiken in het contact, kom je tot nieuwe inzichten die je helpen om nog meer in je kracht te staan, te groeien en samen verder te bouwen. Hiermee zet je niet alleen jezelf in je kracht, maar ook de mensen in je team.
Blijven hangen in de oppervlakte is in deze tijd te weinig. We moeten met elkaar de diepte in om te presteren. Deze tijd vraagt om snelheid en vertrouwen op iets anders dan alleen je ratio, omdat er zoveel keuzemogelijkheden en onzekerheden zijn.
Een golfje heeft nauwelijks invloed. Een oceaan wel. Maak contact met jouw onderstroom waar je ook bent. Open de oceaan. En ontmoet de oceaan van de ander. Neem met het golfje geen genoegen. Het leven wordt er interessanter en leuker van. Het is vervullend als je uit jezelf en anderen haalt wat er in zit en dat je dat niet laat afhangen van je omgeving. Dit is iets wat je alleen kunt bereiken als je naar binnen keert en wat je daar ervaart verbindt met de buitenwereld.
In het contact met de ander ontmoet je jezelf. Ga het aan! Waar wacht je nog op?
~Annemarie Baltus
Annemarie is executive coach en leiderschapsontwikkelaar. Zij werkt voor leiders die vanuit hun hart willen leiden en bereid zijn het innerlijk werk te doen wat daarvoor nodig is.
