Het nieuwe leiderschap gaat over transformatie, waarbij de leider zijn kracht niet richt op het versterken van zijn Ego en zijn positie in de buitenwereld, maar juist zijn kracht richt op het versterken en verdiepen van het fundament in zichzelf. Hij leeft van binnen naar buiten. De positie van de leider vloeit hier op een natuurlijk manier uit voort en is niet iets waar hij moeite voor hoeft te doen. Hij is. De nieuwe leider is zelf de bepalende factor. Hij leidt als mens tussen de mensen. In de samenwerking bereikt hij daardoor het diepe niveau waar transformatie kan plaatsvinden. Voor de goede orde: de nieuwe leider is m/v.
Dit vraagt een enorme verandering in het denken over leiderschap. De vraag is namelijk niet meer forceren: ‘Wat moet ik hier doen om iets voor elkaar te krijgen?’ Houvast is iets wat niet meer in de buitenwereld verkregen kan worden. De vraag wordt daarom: ’Wat ervaar ik vanbinnen dat nu het juiste is om in deze situatie te doen?’ Dit staat los van wat er op dat moment van jou als leider verwacht wordt.
Om dit te leren toepassen, moet de nieuwe leider met zichzelf aan de slag. De nieuwe leider mag leren om zichzelf van moment tot moment te corrigeren, zodat hij zelf organisch transformeert, waarbij zijn omgeving mee transformeert. Dit betekent Ego-land verlaten om van moment tot moment de verandering waar te maken.
De transformationele leider laat anderen vrij. Hij probeert anderen niet te beïnvloeden om zijn zin te krijgen, wat eigenlijk een vorm van manipuleren is. Hij laat vrij en vraagt zonder dwang aan de ander wat hij echt wil. Dit kan de leider alleen op de juiste manier doen als hij zichzelf compleet vrij kan maken van wat er in de omgeving gebeurt. Dit doet hij niet door afstand te nemen en ‘boven’ het proces te hangen. Juist door volledig aanwezig bij zichzelf te blijven in de situatie en helemaal vrij (dat wil zeggen zonder angst) te reageren bereikt hij dat hij anderen vrijlaat. Daar waar dwang of beïnvloeding is, is angst actief.
Dit wil niet zeggen dat de leider niets aanpakt. Stel dat iemand niet presteert, dan pakt hij dat juist aan, omdat non-performance niet is wat hij in zijn team wil. Hij is helder over wat hij wil en communiceert dat naar zijn omgeving.
De transformationele leider plaatst zich niet boven of onder een ander. Hij managet zichzelf (steeds weer) terug naar gelijkwaardigheid, mocht hij daarvan af gaan. Gelijkwaardigheid is van cruciaal belang om te transformeren. Alleen vanuit gelijkwaardigheid is vrijheid mogelijk. En alleen vanuit vrijheid komt transformatie tot stand.
Dit vraagt dat de leider van moment tot moment bijstuurt. Als hij voelt dat een ander hem dwingt, dan stuurt hij bij naar vrijheid door het volgende in te brengen: ’Volgens mij heb je een vraag.’ Als hij zelf dwingt, stuurt hij zichzelf bij: ’Ik wil je vragen of je dit wilt doen, het is belangrijk.’ Als hij zich boven een ander plaats, brengt hij zichzelf weer terug door zich uit te spreken: ’Ik heb er moeite mee om je serieus te nemen. Wat wil je eigenlijk echt zeggen?’
Is dit zweverig? Ja en nee. Als je hier net mee begint zou je dat misschien wel kunnen denken. Als je al een tijdje met je ontwikkeling richting nieuw leiderschap aan de gang bent, dan is dit behoorlijk concreet.
Is dit feminien? Ja. Vanuit gelijkwaardigheid aansturen is iets wat van nature meer bij vrouwen past. Inleven in anderen, inleven in jezelf. Open staan. Het is een zachte kracht en cruciaal in onze complexe samenwerkingsverbanden. Leiden wordt persoonlijker. Met alleen je zakelijke Bokito-gedrag red je het allang niet meer om met je team iets te bereiken.
Is er dan niets mannelijks meer over? Jazeker wel. Echt gaan staan voor wat je wilt en daarbij kunnen blijven ongeacht de situatie. Dit is het mannelijke aspect van transformationele leiderschap en net zo cruciaal als de zachte kant.
En daarmee komt het mannelijke en vrouwelijke aspect in balans. In jezelf. En daarop volgend ook in je team.
Wie wil deze transformatie nou niet?
~ Annemarie Baltus
13 maart 2018
