In de wereld zien wij een oververtegenwoordiging van Bokitomacht. Of het nu in het bedrijfsleven is of in de politiek. Bokitomacht is alom aanwezig. Een Bokito gaat op zijn omgeving zitten en krijgt ook een omgeving die daarbij hoort. Zijn basis is: Ik ben heel belangrijk. De omgeving komt niet op orde zonder mij. Ik kan niet zomaar vertrouwen. Ik weet hoe het zit.
De Bokito wijst op fouten. Een extreme Bokito is eerder bezig om de schuldige te straffen dan het probleem op te lossen. Iedereen die zo’n baas heeft zal het herkennen én herkent ook de omgeving die zo’n baas creëert. Medewerkers dansen om de baas heen en nemen zonder goedkeuring geen initiatieven. Er is passiviteit. Een Bokito geeft weinig ruimte en eigen verantwoordelijkheid. En doordat hij een passieve omgeving ziet, niet doorhebbende dat hij dat zelf creëert, verandert ook zijn perceptie niet. Hij moet er bovenop zitten, want anders komt het niet op orde. De Bokito laat niet los. Het is een vicieuze cirkel.
Een ‘ondergeschikte’ houdt de Bokito rustig met complimenten. Daar wordt hij minder bedreigend van. De waardering wordt enkel gegeven om een goede relatie met de Bokito te krijgen. Zodat je een beetje veilig bent. De Bokito gedijt bij aandacht. Voor hem dan. Voor de ander heeft hij minder oog. Tenzij je een hogergeplaatste Bokito bent. Met hem spendeert hij graag zijn tijd.
Bij veel grote bedrijven is er wel een verlangen naar een ander soort leiderschap, de macht van zacht, maar omdat deze macht niet hard voelt, wordt het nauwelijks herkend. De macht van zacht gaat uit van vertrouwen. Er is ruimte voor iedereen. Dat voelt niet hetzelfde als de (schijn) macht die de Bokito voelt. De macht van zacht voelt heel normaal. Gelijkwaardig. Niets bijzonders of speciaals. Gewoon zoals je bent. Vrij.
Als je een baas hebt met de macht van zacht, en je hebt een goed gesprek, dan heb je het gevoel dat je ruimte krijgt. Dat hij je vertrouwen en vrijheid geeft. En dat er naar je wordt geluisterd. Na een goed gesprek zeg je: “Het was een fijn gesprek.” Dat meen je dan ook, want er is niets in jou wat de behoefte heeft om het Ego ofwel de Bokito van je baas te strelen.
Een voorbeeld uit de praktijk. Tijdens een check in bij een willekeurig MT wordt de vraag gesteld: Wat houdt je bezig? Degene met de macht van zacht zegt: “Ik ben wel onrustig, er wordt veel van ons verwacht en ik merk dat de druk mij bezighoudt.” De Bokito zegt: “We hebben dat event gedaan. Super succesvol. We hebben die klant binnen gehaald. Zoveel omzet. En project X loopt als een tierelier.”
De Bokito praat over successen in het verleden, de macht van zacht over ervaringen in het NU. Je kunt met het verleden in het NU bijzonder weinig, tenzij je reflecteert op leerervaringen. Bokito denkt: “Ik heb niets, alles gaat goed.” Degene met de macht van zacht, die nog niet doorheeft dat dat macht is, denkt: “Eigenlijk had ik iets anders moeten zeggen, maar zo lekker gaat het ook niet bij de Bokito.” Prompt gaat daar dan ook een Bokitootje aan. Vergelijken en meten aan anderen. En voor je het weet wordt er over de echte zaken niet meer gesproken tijdens het MT.
Voor een Bokito is positie van cruciaal belang. Hij overweegt zijn besluit om ergens bij te zijn op basis van belang voor zijn positie. In plaats van het belang om erbij te zijn vanuit het toevoegen van waarde. Dat is wat de leider met de macht van zacht doet. Hij kan een ander laten stralen, de Bokito wil zelf stralen. Desnoods met het werk van anderen.
De Bokitomacht loopt het pad van het Ego. Waar het goed gaat in het zijn werkveld voelt hij zich on top of the world en waar het niet goed gaat, regeert de angst. Het Ego van de Bokito schreeuwt dan: Kosten! Positie! Status! Geld! Omzet! Hij is eropuit om een schuldige aan te wijzen. Vandaar dat zoveel mensen in de omgeving van een Bokito, zich indekken en duiken. Fouten bespreken en omzetten in leerervaringen is lastig. Daar waar Bokitomacht heerst is geen ruimte, er is geen vrijheid, alles is voorwaardelijk, de Bokito creëert een gevangenis, omdat hij er zelf in zit.
Eigenlijk gun ik het elke Bokito. De macht van zacht. Neem je Bokito in beheer en je hebt toegang tot onwankelbaar zuiver leiderschap. Wat in een situatie klopt mag elke keer opnieuw gevonden worden. Met elkaar. Zodat je van elkaar kunt leren, dat je elkaar kunt aanvullen.
De leider met de macht van zacht heeft twee eigenschappen die de Bokito niet heeft. Het eerste is zich openen voor de omgeving. Luisteren en incasseren wat er werkelijk speelt en een sfeer creëren waarin iedereen zich uit durft te spreken, in plaats van naar de mond te spreken. De tweede eigenschap is dat al deze informatie wordt verwerkt tot een richting of oplossing wat goed is voor het geheel. De leider kan deze richting met een onwankelbare zachtheid vasthouden. Zonder strijd.
Een leider met een voorkeur voor de macht van zacht is vriendelijk. Je hoeft er geen ruzie mee te maken. Hij is ook standvastig en dient het belang van het geheel, wat soms tijdelijk pijn kan doen voor een individuele speler. Naarmate het vertrouwen in zichzelf van een leider met de macht van zacht groeit, is hij in staat om de grootste Bokito te weerstaan. Maar daarvoor moet óók hij zijn eigen Bokito in beheer nemen.
Dat opent de weg naar zuiver leiderschap. Volledig in het NU zonder angst voor de toekomst. Geen pijn uit het verleden dat kan hinderen. Iedereen is gelijkwaardig en wordt gerespecteerd voor zijn bijdrage in het geheel. Geen top dogs en geen losers. Je herkent het leiderschap aan zijn vruchten.
Kijk eens eerlijk naar jouw leiderschap: Welke vruchten oogst jij? Heb jij je Bokito al in beheer?
~ Annemarie Baltus
26 september 2017
