Het nieuwe leiderschap gaat over het herkennen en erkennen van zachte kracht. Het is een even sterke kracht als harde kracht, maar wordt nog steeds ondergewaardeerd. Leiderschap wordt bewust en onbewust geassocieerd met sterk, krachtig, dominant, ruimte innemend, vooruitstrevend, bepalend en richtinggevend.
Deze onbewuste voorkeur voor dominant leiderschap beperkt organisaties. Enerzijds omdat de kracht van zacht niet volledig wordt benut en anderzijds omdat het valkuilgedrag van dominant leiderschap het bedrijf lamlegt zonder dat de leiders dat door hebben. Gelukkig komt er meer en meer bewustzijn over.
Maar wat is de kracht van zacht? Wat levert het eigenlijk op? Welke eigenschappen heeft een leider die deze kracht effectief toepast en combineert met harde kracht?
De leider (m/v) met de kracht van zacht erkent de kwaliteit van anderen en kan deze vanuit zijn hart waarderen. Hij is oprecht geïnteresseerd in anderen. Hij kan zichzelf opzijzetten om ruimte te maken voor anderen, waardoor zij zich vrij voelen om te spreken en te delen wat er in hen leeft. De leider creëert een veilige omgeving waarin alles gezegd kan worden. Dit geeft de ruimte om de juiste informatie boven water te krijgen en niet alleen de gewenste.
De leider met de kracht van zacht kan met zijn hart naar anderen luisteren. Hij luistert met volledige aandacht en ziet een mens. Luisteren is een doel op zich en niet een middel om tot productiviteit te komen. Hij behandelt de ander als gelijkwaardig. Mensen hoeven zich niet eerst te bewijzen, voordat er naar ze wordt geluisterd. Hij luistert naar eenieder in het team en vindt het belangrijk dat iedereen ruimte krijgt. Wat wordt gezegd, wordt serieus genomen en als mens voel je dat je belangrijk bent, dat je ertoe doet. Dit wil niet zeggen dat luisteren veel tijd kost. Het gaat om de kwaliteit van de tijd. Die is hoog.
De leider met de kracht van zacht hoort niet alleen wat de ander zegt, maar incasseert dit ook. Dat wil zeggen: verwerkt in zichzelf wat de ander zegt. Hij laat zich door de ander raken en beïnvloeden. Dat wil niet zeggen dat hij daarmee van zijn pad afgaat. Maar hij zou dat wel kunnen besluiten als dat beter is. Medewerkers voelen zich daardoor gewaardeerd en belangrijk. Input wordt namelijk niet alleen aangehoord, maar heeft ook effect op de leider. Medewerkers hebben invloed. Dat stimuleert hen om nog meer te geven en beter hun best te doen om bij te dragen.
Pas als de leider zijn zachte kracht heeft ingezet, wordt het tijd voor de harde kracht. De input van het team is verzameld en wordt gericht om het team sterker te maken. Door als leider nu pas de harde kracht in te zetten heeft het team het gevoel dat zij samenwerken aan een gemeenschappelijk resultaat, waarbij ieder een persoonlijke betrokkenheid en bijdrage voelt. Omdat de leider met de kracht van zacht niet de behoefte heeft om zelf met de eer te gaan strijken, waardeert en erkent hij vanzelfsprekend wat anderen hebben gedaan.
In deze tijd kan een leider niet meer goed functioneren zonder de kracht van zacht. Een leider van deze tijd heeft maximale input van zijn teams nodig, en dat lukt alleen met inzet van de zachte kracht. Omdat zachte kracht ondergewaardeerd wordt door ons collectief in-geprogrammeerde idee over leiderschap, worden leiders met zachte kracht voorop onvoldoende herkent. Daarnaast is dit type leider vaak minder goed in profileren en zichtbaar zijn. Dat zijn kwaliteiten die passen bij harde kracht. Vaak ontberen de zachte kracht leiders deze eigenschappen en worden ze er onnodig op afgerekend. Zij mogen deze ontwikkelen om zo nog sterker te worden.
Profileren is erkenning vragen voor jouw kwaliteit in de buitenwereld, zodat deze worden herkend daar waar anderen dat (nog) niet zien. Leiders kunnen harde kracht gebruiken om zichtbaar te maken wat het effect is van hun handelen op het succes van de organisatie. Daardoor krijgen zij meer ruimte en verantwoordelijkheden om te opereren. Door zichtbaar te zijn en je te profileren creëer je de voorwaarden om goed te kunnen werken.
De kracht van zacht is nodig om met team(s) te kunnen waarmaken. Het niet waarmaken is in veel organisaties een groot probleem. Dit betekent dat het potentieel van een organisatie verborgen zit in de leiders met zachte kracht. Terwijl vaak het idee aan de top heerst dat er meer doorgepakt moet worden.
Het is belangrijk om kritisch te zijn op het beeld wat je zelf over leiderschap hebt en je eigen leiderschapsgedrag. Het is waarschijnlijk ouderwets zonder dat je dat doorhebt. De uitnodiging aan leiders in bedrijven is hun leiderschap in balans te krijgen. Dit betekent een radicaal ander evenwicht in hard en zacht.
Dit is dus ook een uitnodiging aan jou. Als bij jou je harde kracht voorop staat, ontwikkel dan je kwetsbare kant. Word je bewust dat je kwetsbaar bent waar je gaat forceren en pushen, en durf dat te delen. Je zult versteld staan wat het je oplevert. Hetzelfde geldt als je zachte kracht voorop staat, ontwikkel dan je harde kracht. Word je bewust dat je mag bewegen, daar waar je passief wordt en het laat gebeuren. Ga staan voor wat je ziet. Deel wat er in je leeft. Leer voor jezelf op te komen en laat je niet van tafel vegen.
Zie dit als een uitnodiging om elkaar te helpen. Als je ziet dat iemand forceert en pusht, breng de ander dan naar zijn gevoel. Hij heeft zachte kracht nodig en geen passiviteit. Als iemand stilvalt, nodig hem uit om te spreken. Stel een vraag in plaats van aan te vallen of te negeren. Zo helpen we elkaar op een prettige manier om krachtiger te worden.
~Annemarie Baltus
Annemarie is executive coach en leiderschapsontwikkelaar. Zij werkt voor leiders die vanuit hun hart willen leiden en bereid zijn het innerlijk werk te doen wat daarvoor nodig is.
