Vandaag was in een gesprek de centrale vraag: “Hoe creëer je nu een cultuur waarin je open kunt samenwerken, transparant en authentiek?” Ik heb er de hele dag nog verder op gekauwd en kom uiteindelijk tot de conclusie: Een open cultuur begint met een directie die zich kwetsbaar opstelt. Die moet met de billen bloot. Er is geen andere weg om een open cultuur te creëren waarin mensen kunnen samenwerken. De hoogste baas moet eerlijk zijn.
Je kunt je rot creëren aan openheid en eerlijkheid op de werkvloer, maar als het in de top van een bedrijf niet gebeurt dan bloedt het dood. Je kunt wel zeggen: “Alles mag gezegd worden, het is hier veilig.” Maar dat wil niet zeggen dat het ook echt zo is. Tussen zeggen en doen zit een heel verschil.
Het doen vraagt van leiders dat zij (gemakkelijk) in staat zijn om eigen fouten toe te geven. Omdat zij ervan overtuigd zijn dat je leert en ontwikkelt van je fouten. Het is essentieel voorbeeldgedrag. Het wordt voor medewerkers makkelijker om fouten toe te geven als ze daar niet op worden afgerekend. Gevolg is dat leiders de informatie krijgen die ze eigenlijk willen hebben. Natuurlijk is het wel belangrijk om bij fouten te onderzoeken hoe de fout heeft kunnen gebeuren, maar niet als afreken principe voor medewerkers.
Het doen vraagt dat de leider sorry zegt als hij of zij heeft lopen pushen op een manier die als onprettig wordt ervaren, omdat er druk was. Het doen vraagt dat leiders hun emoties als emoties delen en inhoud als inhoud. Als de leider flipt, dan gaat de emotie er vaak via de inhoud uit. De kunst (voor iedereen) is om dit in beheer te nemen, te leren emotie en inhoud te scheiden, in plaats van gedrag te rechtvaardigen en daarmee onveiligheid voor anderen te creëren.
Het doen vraagt dat de leider open is. Dat hij durft te delen wat er in hem of haar leeft. En niets achterhoudt. Hoe kun je verwachten dat medewerkers open zijn als je dat zelf niet bent? Wees een voorbeeld.
Het doen vraagt dat de leider de medewerkers uitnodigt om te spreken en dat alles wat gezegd wordt er toe doet, ook al doe je niet met alles iets. Het doen vraagt dat er geen oordeel wordt uitgesproken over wat er wordt gezegd en dat mensen er niet op worden beoordeeld. Dit is van belang bij tegengeluid. Durf kritiek te vragen. Maak het niet persoonlijk, maar zie het als cruciaal voor jouw groei als mens en leider.
Het doen vraagt warmte van de leider. Gewoon steun en begrip, een warm hart. Naast het zakelijke. Dat is net zo belangrijk. Mensen werken voor mensen. Als je samen wilt waarmaken, zul je dit moeten kunnen.
Het doen vraagt wijsheid van de leider en dat komt niet vanzelf. Voor wijsheid mag je aan de bak met jezelf en alles aanschouwen wat je eerlijkheid en openheid in de weg zit. Wees eerlijk in jouw proces, deel met je omgeving waar je staat. Wees gewoon een mens tussen de mensen. Het leiderschap zit al in jou. Dat verlies je niet als je mens tussen de mensen bent. Durf daarop te vertrouwen en het zal je gemakkelijk af gaan.
Dit is een duidelijke boodschap aan de leiders. En denk vooral niet te snel dat je door jouw team al als mens tussen de mensen wordt ervaren…
~ Annemarie Baltus
31 januari 2017
