Macht is interessant. In alle leiderschapstrajecten die wij doen is het een onderwerp. Machten en krachten, beïnvloeding, gezag en impact. Macht is belangrijk. Veel mensen hebben in eerste instantie een negatieve associatie met macht. Dat is heel begrijpelijk; overal om ons heen zijn wij direct of indirect getuige van machtsmisbruik. Machtsmisbruik raakt rechtstreeks aan ons rechtvaardigheidsgevoel. Als je macht misbruikt respecteer je de wil van de ander niet en je beschouwt de ander niet als gelijkwaardig. Het is daarom van cruciaal belang dat leiders gezond gezag opbouwen en een gezond machtsspel spelen.
Gezag word je als leider gegeven door de mensen die jij leidt. Gezag is niet afdwingbaar. Je kunt het niet verkrijgen met trucjes. Gezag krijg je door wie je bent en hoe je anderen behandeld. Machtsuitoefening is dan gemakkelijk. Mensen werken graag voor jou en zijn geneigd om met je mee te bewegen. Als je het heel goed voor elkaar hebt, zijn zij ook bereid om jou tegenmacht te geven. Zij spreken je dan tegen en durven uit te dagen. Niet omdat het veilig is, maar omdat zij, net als jij, ook trouw zijn aan de goede zaak. Dat vraagt dat de leider zich ontvankelijk opstelt en dat de volger zich uit durft te spreken. Een leider weet nou eenmaal niet alles en hoeft het niet alleen te doen. Als leider vind je het dan ook prima als je tegenspraak krijgt. Ook als je het er niet mee eens bent. Oprechtheid, openheid en kwetsbaarheid is belangrijk.
Gezond machtsspel
Een gezond machtsspel kun je zien als stoeien. Stoeien zoals mensen en dieren dat ook met elkaar doen. Ik heb het een keer gezien bij mijn zonen. Ik heb er drie en er was een moment dat mijn man met mijn oudste zoon stoeide, de zoon verloor, die ging door naar de trampoline, waar zijn jongere broer aan het springen was en liet daar op een speelse wijze zien dat hij de baas was. Tot mijn verbazing zag ik toen mijn middelste zoon doorhobbelen naar de jongste. Idem dito. De jongste kwam vervolgens bij mij een knuffel en bevestiging halen.
Een gezond machtsspel gaat niet om leven of dood. Het is de lol die je kunt hebben om op een speelse manier elkaars kracht te meten. Als beide partijen plezier hebben in dit spelletje is het zinvol om de boel te ordenen. Deze gezonde krachtmeting zie je ook overal om je heen.
Waar gaat het mis? Als je een machtsspel speelt in een onderstroom van winnen en verliezen. Daar waar het persoonlijk wordt. Als je macht gebruikt om de andere partij te pakken of op een onprettige manier op zijn plek te zetten. Het is de kunst dat je je leiderschap kunt verwerven op een speelse manier en dat je je leiderschap kunt behouden op een speelse manier. Dit vraagt innerlijk werk: bewust worden van de onderstroom in het machtsspel en zorgen dat je die onderstroom in jezelf oplost. Elke keer opnieuw.
Emotioneel volwassen
Als je een machtsspel in zijn zuiverste vorm wilt leren spelen, en je wilt dit echt leren, dan vraagt dat emotionele volwassenheid. Als je emotioneel volwassen bent dan ben je in staat om innerlijk vrij te handelen, geef je angst geen regie in je leiderschap. Dat wil niet zeggen dat er geen angst is. Je geeft alleen andere waarden regie, zoals eerlijkheid, openheid, duidelijkheid. Dan ben je moedig, want je handelt met angst en al. Je speelt met angst en al.
Als je het machtsspel gaat zien als winnen of verliezen en een strijd aangaat waar je leven bijna van afhangt dan is het spel vernietigend voor de liefde. Liefdevol leiderschap is niet mogelijk als iemand het machtsspel speelt op leven en dood. Als het op dit niveau wordt gespeeld dan is winnen belangrijker dan het goede doen voor het geheel.
Als je het machtsspel speelt omdat je er plezier in hebt, je het goede wilt doen en je schaadt daarbij niemand, dan ben je op de juiste weg. Dan zal je organisatie vloeiend voortgaan.
We hebben met elkaar nog een lange weg te gaan. Doe je mee?
~ Annemarie Baltus
januari 2023
Annemarie is executive coach en leiderschapsontwikkelaar. Zij werkt voor leiders die vanuit hun hart willen leiden en bereid zijn het innerlijk werk te doen wat daarvoor nodig is.
Annemarie heeft een boek geschreven dat gaat over ‘Liefdevol Leiderschap’. Het is een inspiratieboek waarin haar mooiste blogs zijn gebundeld. Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel over persoonlijk leiderschap, het tweede deel bevat lessen voor leiders, en het derde deel gaat over haar persoonlijke levenslessen.
Inspira heeft daarnaast een prachtige E-learning over Persoonlijk Leiderschap.
Wil je meer inspiratie? Kijk dan eens op onze website of abonneer je op onze inspiratiemail. Dan ontvang je een keer per maand mijn nieuwste artikelen per e-mail.
