In de communicatie tussen mensen valt mij op hoe vaak de impact van een boodschap wordt afgezwakt en hoe moeilijk het is om een ander echt te kunnen horen. ‘Ik vind het soms lastig als je …doet. Nou ja niet altijd hoor, het is af en toe.’ Daar waar we gevoelige plekken hebben, schieten we in de verdediging en daar waar anderen gevoelige plekken hebben, gaan we het contact uit de weg. Door het op te lossen of het gesprek te vermijden door het er maar helemaal niet over te hebben.
We houden het contact aan de oppervlakte. Daar is het veilig. Daar doen we anderen geen pijn en de ander heeft geen last van ons. En dat geldt ook voor onszelf. We laten de boodschappen van anderen maar half binnen. Zo blijven we in onze comfortzone en vermijden we pijn. We geven niet wat we in huis hebben.
In ieder van ons ligt een gebied met ongekende vermogens verscholen. Een gebied waar jij in staat bent om de kwaliteit van contact echt te laten ontstaan en het mooiste uit jezelf naar voren te laten komen. Om dit gebied te ontginnen, is het belangrijk dat je leert om feedback echt op je in te laten werken. Daarmee leer je te incasseren en die gebieden te doorvoelen die je liever niet aanraakt in jezelf. Deze gebieden ontdek je als je bereid bent te kijken naar wat is aangeraakt in jou, als je vastloopt of schuurt in het contact met anderen. Het gaat niet om wat jij van de ander vindt, maar over wat de ander in jou oproept. De ander kan wel de aanleiding zijn dat dit gebied geraakt wordt, maar is niet de oorzaak van jouw gevoeligheid.
Vaak word je ‘wakker’ of bewust in een overlevingsmechanisme: Je hebt een (negatief) oordeel over een ander. Dit is een signaal dat je mag terugkeren naar jezelf. Als je dat niet doet en je houdt je focus op de ander, dan blijf je afhankelijk van je omgeving. Je blijft hangen in de projectie. Als de ander zich gedraagt zoals jij wilt, dan pas voel je je vrij. Als je baas je fantastisch vindt, dan ben je geweldig. Als het niet zo is, dan voel je je diep ellendig.
De kunst is dit om te keren. Jij bent dan vrij ongeacht je omgeving. Dit betekent niet dat je een dikke muur om je heen bouwt. Als je een muur om je heen hebt, kun je niet geraakt worden. Dat lijkt misschien fijn, maar zonder geraaktheid is er geen contact. Geen pijn, geen liefde.
Alleen als je het heel moeilijk vindt om bij jezelf te blijven in het contact met anderen, is een muur als tussenfase nodig. Dan kan het tijdelijk zinvol zijn om de omgeving buiten te sluiten om het contact met jezelf te vinden. Nogmaals, dit is een tussenfase.
Als je echt bij jezelf blijft in het contact met de ander, dan kun je de omgeving op je in laten werken. Je onderscheidt wat van de omgeving is en wat het effect daarvan is op jou. Je neemt niets over, je lost niets op, er hoeft niets geregeld te worden. Het is zoals het is, zonder dat jij daardoor uit balans raakt. Als je echt hebt geïncasseerd, dan zul je merken dat je soms toch wilt handelen. Dan wil je dat vanuit een andere bron. Niet omdat je van de pijn weg wilt lopen, maar omdat je innerlijk weet dat het goed is om bijvoorbeeld te helpen.
Je leert onafhankelijk te worden van je omgeving door te voelen wat de omgeving met jou doet. Je neemt als het ware de omgeving op en je doorvoelt het effect op jou. Soms betekent het dat je de omgeving even op ‘uit’ zet en jezelf de vragen stelt: ‘Wat voel ik hierbij? Wat doet het met mij?’ De vragen ‘wat vind ik ervan?’ of ‘wat verwacht ik van jou?’ doen er dan niet toe, alleen datgene wat jou raakt is van belang. Je wordt vrij in je omgeving als je kracht en kwetsbaarheid samenvallen.
Je creëert een wederzijdse afhankelijkheid als je dit gevoel gaat delen met de ander. Dit is de basis voor echte samenwerking. Het betekent dat jij de ander en de ander jou kan raken. Dat is niet bedreigend, het is juist fijn. Je kunt het hebben en je gaat ervan uit dat de ander dat ook kan. Je plaatst jezelf niet boven de ander door te denken dat hij of zij er niet tegen kan. Als je merkt dat je ernaar neigt de ander te beschermen, dan ben je er vaak zelf nog niet klaar voor om kwetsbaar te zijn, omdat je niet goed tegen de kwetsbaarheid van de ander kunt. Dan zit daar het punt waar jij geraakt wordt, en waar je naar mag kijken.
Hoe meer je bij de geraaktheid van jezelf kunt blijven, of het nou positief is of negatief, hoe meer kwaliteit van contact ontstaat. Ook als je bij de geraaktheid van de ander kunt blijven, zonder het over te nemen of op te lossen, ontstaat meer kwaliteit van contact. Dit laatste is noodzakelijk zowel voor het vrijmaken van jouw potentie als die van de ander.
In het aangaan van contact, door de feedback van anderen op je in te laten werken, dit te leren incasseren en niet in een overlevingsmechanisme (pijn? wegwezen!) te vervallen, wordt jouw potentie steeds verder vrij gemaakt. Daarom is leren incasseren zo ontzettend belangrijk. Je vermogen tot geven groeit.
~ Annemarie Baltus
6 december 2016
